Cumartesi günü (17 Eylül) idam edilişinin yıldönümünde, devlet töreniyle... Ve rahmetle anacağımız, "Demokrasi Şehidi" Adnan Menderes'in, "çok partili siyasi hayatın özeti olan" sözü:
Hükümete gelenlere mutlaka sövüp sayılacak mı? (Meclis konuşmasından... 20 Şubat 1955.)
Türkiye'de... Tek başına iktidar olup da sövülmeyen bir lider hatırlıyor musunuz?
Dün Menderes, Demirel, Özal... Bugün Erdoğan.

***


'Darbe' yiyenler
Dün, darbenin yıldönümüydü... 12 Eylül 1980 darbesinin... Birkaç not yazdık... "Darbe liderinin anıları... Eylül acıları."
Aslında... Yazacak o kadar çok şey var ki...
Hiç unutmayız... Darbeden sonra, İzmir Milletvekili Osman Zeki Efeoğlu ile Balıkesir Milletvekili Emin Engin Tanrıverdi, Ankara Sıhhiye... Semt pazarında, pazarcılık yapmışlardı.
Leblebi, nohut, zeytinyağı satmışlardı.
İzmir Milletvekili... Yıllarca bakanlık yapmış olan... Ali Naili Erdem... Evini geçindirebilmek için, halısını satmıştı... İstanbul Selimpaşa'daki yazlığını da.
Dara düşen... Geçim sıkıntısı çeken siyasetçi o kadar çoktu ki.

***


Horoz dövüşü
Menderes'ten... Kitabın ortasından bir söz daha... Güncelliğini hiç kaybetmeyen:
Mahalle köşesinde, cami avlusunda horoz mu dövüştürüyoruz, koç mu dövüştürüyoruz? (17 Mayıs 1954... Meclis konuşmasından.)
Bugün... Horoz dövüşü yasak... Koç dövüşü zaten yok.
Ama siyasetteki horoz dövüşü... Koç dövüşü devam ediyor... Hem de artarak.

***


Halksız Meclis
Darbe oldu... 12 Eylül 1980... Meclis kapandı.
1981'de... Danışma Meclisi kuruldu... Üye sayısı 160... 40'ını darbeciler belirledi.
120 üyelik için, başvurular alındı.
Şimdi... Dikkat, dikkat!.. "Danışma Meclisi'ne üye olmak istiyorum" diye dilekçe yazan, özgeçmiş yollayanların sayısı... 11 bin 125.
Darbeci konsey, 11 bin 125 kişiden 120'sini seçti.
Danışma Meclisi... Adı "Meclis" ama halkın seçmediği bir Meclis.
TBMM Başkanı Sayın Mustafa Şentop.
"Devletin arşivleri" elinizde... Lütfen, "Halktan kopuk, Meclis'e üye olma kuyruğuna giren 11 bin 125 ismi" açıklar mısınız?
Sanıyoruz, Sayın Şentop,
"Elimizde böyle bir liste yok" diyecektir.
Zira... Çoktan imha edilmiştir.

***


Postallı demokratlar
Aydın geçinen... "Demokratım" diyen pek çok kişi darbecileri övdü... Darbecilerin yollarına gül döktü.
Unutmayalım... Üniversite, darbenin lideri Kenan Evren'e, Fahri Hukuk Profesörü beratı verdi.
Uzatmayalım... Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Burhan Felek, kendisinden yaşça küçük olan Kenan Evren'in elini öptü.

***


'Görgü tanığı' diyor ki...
Tanık... Ali Baransel... Dönemin Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı. Baransel anlatıyor:
 12 Eylül sonrası ortamda (birkaç istisnası hariç) siyasi kadroların, bürokrasinin, üniversite, yargı, basın, işçi ve işveren kesimlerinin, nasıl her şeyi kabullenmiş bir uysallık içinde hareket ettiklerini, tutum ve davranışları ile bir anda nasıl askeri bir kimliğe büründüklerini gördüm.
 Evren Paşa'yı çeşitli vesilelerle ziyaret eden bazı siyasi parti genel başkanlarının, yargı, üniversite, basın, işçi/işveren temsilcilerinin, makam odasına girerken, ayakkabılarının topuklarını birbirine vurduklarına, çevik ve sert baş hareketiyle selamladıklarına, hayret ve şaşkınlık içinde çok tanık olmuştum. (Ali Baransel... Bıçak Sırtında... Çankaya Köşkü Yılları... Remzi Kitabevi... Sayfa 93.)

***


DNA
Darbe... Diş hekiminin elindeki aletin, sinirlere dokunması gibi bir şeydir... İnsanı titretir.
Geçmişte yaşandı... Darbenin titrettiği pek çok aydın, darbecilerin yanında yer aldı... Kimi koltuk, kimi de bir başka çıkar uğruna.
Darbeler, Türk siyasetinin DNA'sını bozdu.
Bu DNA bozukluğu nedeniyledir ki... Günümüzde bile "Ah bir sabah darbe oluverse" diye bekleyen, dua eden çok... Hem de her kesimden... Siyasetten bile.

***

 


Ah! Bu kafa
Darbeci kafa... Vesayetçi kafa... 40 numara ayağa, 37 numara ayakkabı giydiren kafa gibidir.
Ayak, sancıdan kurtulamaz.
Türk siyasetinin uzun yıllar çektiği... Ve bugün hâlâ çekmekte olduğu sancıların temelinde işte bu kafa yatar.

***


Darbe ve Amerika
Kitap: Türkiye'de Askeri Darbeler ve Amerika... 27 Mayıs, 12 Mart ve 12 Eylül'de Amerika'nın yeri.
Yazan: Çetin Yetkin.
Ümit Yayıcılık-1995.
Kitapta, her şey var... Amerikan belgeleri bile.
Örneğin... 27 Mayıs darbesini yapan subaylardan hangisi, Amerika'da hangi konuda eğitilmiş? Hangisine Amerikan madalyası verilmiş? İsim isim yazılı.
Kaynak mı dediniz? Kitapta o da yazılı... ABD Dışişleri Bakanlığı Raporu.
Aslında... Bütün bunlar sürpriz değil.
15 Temmuz hain darbe girişiminin arkasında da aynı Amerika yok muydu?
Amerika'sı... NATO'su... Hepsi.

***


Yarın... Kişisel savunmalar
Yassıada'da... Savunmaları avukatlar yaptı... Orhan Apaydın... Ferruh Bozbeyli... Talat Asal... Yüzlerce avukat.
Ama... Bir de kişisel savunmalar var... Karar öncesi... Celal Bayar, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan'ın.
Yassıada çadır mahkemesinde yargılananların hepsinin.
Yarın... Kişisel savunmalardan satırbaşları... İsim isim.