Yarın 18 Mart... Çanakkale Zaferi'nin yıldönümü... Boğaz'ı "geçilmez kılan" şehitlerimizi rahmetle analım... Ve Mehmet Akif'in, "Çanakkale şehitleri" için yazdığı mısralarla yazımıza başlayalım:
"Şu Boğaz Harbi nedir? Var mı dünyâda eşi?
En kesîf orduların yükleniyor dördü beşi,
- Tepeden yol bularak geçmek için Marmara'ya-
Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya.
Ne hayâsızca tehaşşüd ki ufuklar kapalı!
Nerde -gösterdiği vahşetle- "bu: bir Avrupalı!"
Evet... Yarın 18 Mart... Çanakkale Boğazı'na takılan "gerdanlığın" açılışı yapılacak.
"1915 Çanakkale Köprüsü" ülkemize hayırlı olsun... Emeği geçen herkese teşekkür ederiz.
Dev eser, Atatürk'ün çizdiği çağdaş uygarlık yolunda ilerleyen ve giderek büyüyen, güçlenen modern Türkiye'ye çelme takmak isteyenlere de "kapak olsun."
***
Ali Naili Erdem
Allah, sağlıklı, uzun ömür versin... 95 yaşında.
1961-1980... Aralıksız 19 yıl, İzmir Milletvekilliği yaptı... "Darbeye kadar."
"Kariyerinde" parti yöneticiliği de var... Bakanlık da... Çalışma Bakanlığı... Sanayi Bakanlığı... Milli Eğitim Bakanlığı... Başbakan Yardımcılığı.
Başbakan Süleyman Demirel, Türkiye gündemine, "İstanbul Boğazı'na köprü" konusunu getirdiği dönemde... Ali Naili Erdem, "Bakandı... Demirel'in yakın çevresindeydi... Kozmik odasındaydı."
Yıllar sonra... Ali Naili Erdem'den, "o günleri" dinlemek ister misiniz?
***
Çağdaş uygarlığın simgesi
Ali Naili Erdem, "Süleyman Bey, köprü konusunu kafasına takmıştı" diyerek söze başladı:
Bakanlar Kurulu'nda... Evinde... Sohbetlerde... "Yapmaya mecburuz" diyordu.
Ama çok zordu... Para lazımdı.
Demirel köprü olayına şöyle bakıyordu: "Doğu ile Batı'nın buluşması... İki kültürün birleşmesi."
Demirel'e göre, köprü sadece "transit geçiş" değildi... "Çağdaş uygarlığın... Türkiye'nin iddiasının" gereğiydi.
***
Huzurunuzda... 'Bir canlı tarih'
Yarın... Gazetelerde manşet olacak... Haberler... Yorumlar...
Televizyonlar, Çanakkale'den canlı yayın yapacaklar... Gün boyu.
Ancak... Yarın, "dün" neler yaşanmıştı? Kimse dönüp de bakmayacak.
İstanbul Boğazı'na yapılan ilk köprünün... İkincisinin... Üçüncüsünün... "Hangi engellerle, çengellerle... Ne yaman muhalefetle karşılaştığı... 1915 Çanakkale Köprüsü'ne karşı da hangi direnişlerin sergilendiği" konuşulmayacak.
Öyleyse... Bugün, "tarihten yapraklar" aralayalım.
Ve... Yaşayan tarih, "Ali Naili Abi" ile sohbet ederek güne başlayalım.
***
'Karşıyız... Karşı'
Derken... Siyaset... Meclis... Direniş... Kampanyalar... "İstemezük... Yaptırmayız... Köprüye hayır" eylemleri başlar. Ali Naili Erdem'den dinleyelim:
Besim Üstünel... CHP Senatörü... Sonraları Maliye Bakanlığı görevinde de bulundu... Dedi ki: "Zenginler için köprü yapılıyor."
Mimarlar Odası açıklama yaptı: "Boğaz Köprüsü, Türkiye ve İstanbul'un başına gelen en büyük felakettir."
Bu sözler gazetelere manşet oldu.
Allah'ım... Neler söylenmedi ki? Emperyalizm denildi... Kapitalizm denildi... Köprü lükstür denildi.
Konu, Meclis'e gelince... Kavga çıktı... Başbakan Demirel, kürsüde konuşurken, CHP Milletvekili Orhan Birgit, öyle şeyler söyledi ki... Bunları sana anlatmaktan teeddüp ederim (utanırım).
Şunu söylemek istiyorum... Nerelerden geldik.
***
Ayakta alkış
Ocak... 1970 yılı... Bakanlar Kurulu... Başbakan Demirel, "Arkadaşlar" der...
- Size bir müjdem var... Zoru aştık... Kredi işini çözdüm... Parayı buldum... Köprüyü yapacağız... Allah'ın izniyle, İstanbul Boğazı'na gerdanlığı takacağız.
Bakanlar... Ayağa kalkar... Alkışlar... Kutlamalar... Ve duygusal sahneler...
Buğulanan gözler. Ali Naili Bey, anlatırken... Dikkat ettik... "52 yıl önceki gibi" heyecanlıydı... Ve de "duygusal."
***
Devamı yarın
Mitingler... Sokak gösterileri... Eylemler... Ve daha neler neler...
1969... İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencileri... Taksim'de... Duvarlara, "Boğaz Köprüsü'ne hayır" yazdılar.
Bitmedi... Devamı var... Roman gibi... Dizi film gibi.
Yarın devam edelim.
