Can Azerbaycan   

Ermenistan Azerbaycan’a saldırdı. Çetin bir savaş başladı. Konuyu kavramak adına geçmişe bir yolculuk etmekte yarar var.

Karabağ İşgali

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılma sürecinde Ermeniler, fırsatı kaçırmak istemeyerek 1900’lerin başından beri hak iddia ettikleri Azerbaycan’ın bir bölgesi olan Karabağ’ı ele geçirmeye kalkışmışlardı. Zira Sovyet yönetimi 1923’te aldığı bir kararla Azerbaycan’a bağlı Karabağ Özerk Vilayeti’ni tesis ederek planlı ve kasıtlı şekilde bölgenin Türklerin elinden çıkmasının altyapısını oluşturmuş, bölgenin demografisini değiştirmiş ve dünyanın farklı coğrafyalarından getirilen Ermenileri Karabağ’a yerleştirmişti.

Şubat 1988’de Karabağ’daki Ermeni çeteleri iki Azerbaycanlı genci öldürerek aktif çatışmaların ateşini yaktılar. Ardından bölgedeki Sovyet ordusu ile SSCB’nin dağılmasından sonra Rusya’dan destek alan Ermeniler, Karabağ ve etrafındaki yedi bölgeyi işgal ettiler. Böylece Mayıs 1994’te taraflar arasında ateşkes sağlanıncaya kadar Azerbaycan topraklarının %20’si işgal edilmiş oldu.

1994 ateşkesinden 2016’ya kadar Karabağ’da zaman zaman lokal çatışmalar yaşandı..

Nisan 2016’da ise dengeler değişti; Karabağ’da tarihe “Dört Gün Savaşı” diye geçen büyük çatışmalar meydana geldi. Azerbaycan ordusu 22 yıl aradan sonra önemli mevkiler ele geçirdi..

Ermenilerin hesabı tutmadı

Nikol Paşinyan Mayıs 2018’de İktidarının ilk günlerinden itibaren Rusya’ya bağımlılığı azaltmak için harekete geçti. Özellikle Batı’dan sağladığı maddi ve manevi destekle ülke içindeki Rusya yanlısı siyasileri ve grupları sıkıştırmaya girişti.

Aynı süreçte ülkedeki Rus iş adamlarına da sorunlar çıkarılırdı. Lakin Paşinyan’ın iktidarının ilk döneminde yaptığı Rusya karşıtı siyasi baskı fiyaskoyla sonuçlandı.

Zira Rusya’nın ülkede bulunan etkili isimleri ona karşı güç birliği yaptıkları gibi Rusya da doğalgaz kozunu kullanarak Paşinyan’ı sıkıştırdı. Zor duruma düşen Paşinyan, Batı’dan da beklediği desteği yeteri kadar sağlayamadı.

Paşinyan son dönemde Rusya ile ilişkilerde hassas davranmaya ve gerginliği azaltmaya gayret etse de, Rusya onunla değil, daha çok mevcut Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan üzerinden ilişkileri yürütmeye başladı.

12 Temmuz’da Ermeni ordusunun başlattığı saldırı, 2016’dan sonra meydana gelen en şiddetli çatışma olarak kayıtlara geçti. Üstelik taraflar arasında sorunun başladığı 1988’den bu yana çatışmanın Azerbaycan-Ermenistan sınırında yaşanması bir anda dünyanın dikkatini çekti.

 

Türkiye desteği

Özellikle son zamanlarda Türkiye’nin Suriye ve Kuzey Afrika’da artan etkinliğine paralel olarak Azerbaycan ile askeri-mali işbirliği anlaşması yapması ve iki ülkenin askeri tatbikatlara ilgi göstermesi, Ermenistan’ı gizlice destekleyen güçlerin hoşuna gitmeyen hususlar oldu.

Diğer yandan Türkiye’nin doğalgaz payında Azerbaycan’ın giderek diğer rakiplerini geçmesi gibi hususlar Ermenistan’ın arkasındaki güçleri daha fazla rahatsız etti.

 Peki 4 yıl sonra bu saldırı neden oldu sorusuna cevap aradığımızda şunları söyleyebiliriz.

Ermenistan’daki iç sorunlar nedeniyle halkın tepkisinin iktidar üzerinden başka hedeflere doğru yönlendirilmesi olabilir.

Bilindiği gibi Ermenistan oldukça fakir ve dışa bağımlı bir ülke.

Halkı ülkeyi terk ediyor ve nüfus hızla azalıyor.Ermenistan iktidarı da bu terk edişe yeşil ışık yakıyor çünkü dışarı gidenler, çalıştıkları ülkeden gönderdikleri paralar ile ailelerine katkı sağlıyorlar.

Diğer yandan Koronavirüs pandemisi nedeniyle ülke adeta felç olmuş durumda. Virüsle mücadelede başarılı olamayan Ermenistan, Fransa ve Rusya’dan yardım istediğini eklemek lazım.

Ne oldu ?

İşte 27 Eylül sabahı saat 06.00'da (TSİ 05.00) Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin büyük çaplı bir provokasyon gerçekleştirdi, Ermenistan askerlerinin büyük kalibreli silahlar, havan ve toplarla Azerbaycan Ordusu'nun temas hattındaki mevzileri ve sivil yerleşim alanlarına yoğun bir şekilde ateş açtı. Saldırıda ölen ve yaralanan siviller oldu.

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri karşı saldırıya geçti. Askeri personel, tank birimleri, füze ve topçu birlikleri, insansız hava araçlarının desteğiyle, cephede ve savunma derinliklerinde Ermeni silahlı kuvvetlerinin çok sayıda personelinin, askeri tesislerinin ve askeri teçhizatının yok edildi, şiddetli çatışmaların devam ediyor.

Aslında çok uzun süredir Ortadoğu coğrafyası; ABD, Rusya ve Avrupa ülkeleri başta olmak üzere emperyalist ülkelerin hem yer altı ve yer üstü kaynaklarının paylaşımı hem de enerji dağıtım koridorlarının denetimi açısından bir çatışma noktası olmaya devam ediyor. Suriye, Libya ve Lübnan üzerinden yürütülen gerilim ve tartışmaları hatırlıyoruz.

 En son Doğu Akdeniz gerilimi de bölgede doğal gaz, petrol gibi yer altı kaynakları üzerinden güç sahibi olma mücadelesinin parçası.

Ve son gelişmelerde gösteriyor ki Azerbaycan ordusu Ermenistan ordusundan 4 kat daha güçlü. Ekonomisi daha iyi Türkiye kardeş can Azerbaycan’ın sonuna kadar arkasında duruyor.

Bu günden baktığımızda Azerbaycan haklı davasında Ermenistan’a hak ettiği tokadı vuracak…