Yassıada'da... Demokrasi ve Özgürlükler Adası'nda... Sabah... Martı sesleriyle uyandık.
Başka ses yok... Martılar, martılar, martılar... Deniz ve martı...
Çıktık... Yürüdük... Önümüzde koca bir duvar... Ve duvarda isimler... Yassıada zindanlarında yatanlar... Kurmaca mahkemede yargılananlar.
Adnan Menderes... Celal Bayar... Mehmet Sait Bilgiç... İzzet Akçal... Hasan Polatkan... Mehmet Rauf Onursal... Fatin Rüştü Zorlu... Sıtkı Yırcalı... Yüzlerce isim.
Ve... Az ileride... "Yerine ulaşmayan mektuplar" anıtı...
Gümrük ve Tekel... İşletmeler... İktisat ve Ticaret... Basın, Yayın ve Turizm... Ve... Sanayi Bakanlığı yapan, Balıkesir Milletvekili Sıtkı Yırcalı... "Ailesinden gelen bir mektubu okurken" duygulanıyor:
"Anam, karım, kızım, el sallayan oğlum, tüm yürekli dostlar,
Mavi ışık dörtleşir, ince çizgili dört sevgili yüz aydın,
Mektup değil gelenler, bir kucak inanç, bir güzel yarın."
Mektup değil gelenler, bir kucak inanç, bir güzel yarın."
Fakat... İdam kararları... Ömür boyu hapis cezaları... "Bir kucak inanç" yok oluyor, "Bir güzel yarın" yerini karanlıklara bırakıyor.
***
Siyasetçi aranıyor
Ziyaretçiler... Yaşlı bir karı-koca... Bastondan destek alarak yürüyorlar... Bursa'dan gelmişler.
Ankaralı çift... Oğulları 15 Temmuz şehidi... Fatin Rüştü Zorlu Camii'ne giriyorlar.
Gençler... Yalova'dan, Konya'dan, İstanbul'dan, Bursa'dan kadın-erkek gezmeye gelenler.
Bütün gün gözlerimiz bir "siyasetçi" arıyor... Milletvekili veya il başkanı... Parti yöneticisi.
Ama... Göremiyoruz.
***
Görmeyen kalmasın
Sezar'ın hakkı Sezar'a... Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen ve Ümraniye Belediye Başkanı İsmet Yıldırım'ın "haklarını" teslim edelim... Teşekkürler.
Alinur Aktaş... Bursa'daki "muhtarları" Yassıada'ya gönderiyor.
Üsküdar... Ümraniye Belediyesi... "Herkes gitsin, görsün" diye "Yassıada turları" düzenliyor.
Fakat... Diğer şehirler... Büyükşehirler... Nerelerdeler?
***
Ders için tam adres
İstanbul'da... 50'nin üzerinde üniversite var.
Türkiye'de... 70'in üzerinde hukuk fakültesi... Kıbrıs'takileri de eklersek, 80'i geçiyor.
Soru:
Üniversitelerin... Özellikle de hukuk fakültelerinin... "Yassıada'ya ilgileri" ne kadar?
"Adada" bu soruya yanıt aradık...
Sonuç:
Ankara'daki TOBB-ETÜ Üniversitesi... Hukuk fakültesinden mezun olanların "diploma törenini" Yassıada'da yapmış.
Ve bir de... İstanbul'daki "Ticaret Üniversitesi", öğrencilerini Yassıada'ya getirmiş.
Yassıada... Bir "dersler" adası.
"Hukuk" bu adada katledildi.
"Yalancı şahitlik" bu adada kurumsallaştı.
"Siyasi cinayet" bu adada işlendi.
Ey hukukçular! Barolar!
Üniversiteler! Hukuk fakülteleri! Hukuk profesörleri!
Gelin... "Siyaset ve hukuk" derslerini, dünün "Utanç adası", bugünün "Demokrasi ve Özgürlükler Adası" Yassıada'da yapın.
Engel olan mı var?
***
27 Mayıs'tan 15 Temmuz'a
Yassıada'da, "Müze" çok... Biri de yeni yapılan, "Demokrasi ve Özgürlükler Müzesi."
Müzede... Sanki "resmigeçit" var.
"27 Mayıs 1960'tan sonra darbeler... Müdahaleler... Ara rejimler... Muhtıralar... Parti kapatma davaları... 15 Temmuz hain darbe girişimi" resmigeçidi.
Çok partili demokratik yaşamın, "Kara delikleri... Çirkinlikleri... Cinayetleri" birer belgesel gibi sergileniyor... Sesli... Görüntülü... Ve her şey belgeli.
"Müzede", Ömer Halisdemir'i de görüyorsunuz... "Deniz Gezmiş'i" de.
Demokrasinin nimetlerinden yararlanıp... Ülkeye ve demokrasiye ihanet edenleri de.
***
'Utanç' turizmi
Ağustos ayında... 100'ün üzerinde ziyaretçi geldiği günler olmuş.
Ekimde... 70 civarında.
Bu ay... Sayı daha da düşük.
Oysa... Yassıada yılın her ayında gezilebilir... Müzelerde, "rehberlik hizmeti" ücretsiz.
Adada... Dinlenme mekânları... Tuvaletler... Yollar... Tertemiz.
Golf araçlarıyla... Gece gündüz... Gezip görebilirsiniz.
Unutmadan... Yassıada'da birkaç "yabancı" gördük... Turistler... Menderes'in... Celal Bayar'ın... Bir dönemin yargılandığı, "Uydurma... Utanç" mahkemesinin salonunda fotoğraf çekiyorlardı.
***
Biliyor muydunuz?
Adada gezerken... Bir yazı gördük... "Atatürk Yassıada'da" diye... Ve okuduk:
"Cumhuriyet'in ilk yıllarında kaderine terk edilmiş halde duran Yassıada, 1931 yılında, önemli bir misafiri ağırladı... Mustafa Kemal Atatürk, Marmara'da çıktığı gezilerden birinde Yassıada'ya da uğradı."
Bilmiyorduk... Ya siz?
***
Korsan adası
Derin tarih... Haçlı ordusu, Yassıada'daki Ortodoks kilisesini ve kutsal mekânları yıkmış... Değerli eşyaları yağmalamış.
Sonra... Korsanlar gelmişler... Yeniden inşa edilen manastırı, harabeye çevirip içindeki 22 keşişi katletmişler.
Ve... Modern çağda... Yassıada bu defa, "Darbeci korsanların... Kukla hukukçuların" işgalinde.
Ada... Taze ekinin biçildiği tarla misali... Türkiye'yi, 10 yıl yönetenlerin yargılandığı, millet iradesinin ayaklar altına alındığı bir mekâna çevrildi.
İstiklal madalyası sahibi Cumhurbaşkanı Celal Bayar ile Başbakan Adnan Menderes, "Vatan haini" ilan edildi.
Devlet, halkın elinden alındı.
Rejimin DNA'sıyla... Demokrasi saatinin ayarıyla oynandı... Askeri müdahaleler dönemi başladı... Darbe ve muhtıralar, birbirini izledi.
Ve... Yassıada'ya veda... Bu sırada bir teyzeyi gördük... Kayseri'den gelmiş... Öğretmenmiş... Avuçları havada... Dudakları kımıldıyordu... Hatırını sorduk... Konuştuk... Dedi ki:
- Demokrasi şehitlerine dualar yolluyorum... Darbeleri, darbecileri kınıyorum.
Son söz... Yassıada, ziyaretinizi bekliyor... Demokrasi şehitleri de dualarınızı.
