1 Mayıs, tarihte önemli anların yaşandığı bir gün olarak karşımıza çıkıyor. Bugün hem Dünya hem de Türkiye tarihinde önemli olaylar yaşandı. Peki, 1 Mayıs’ta hangi tarihi gelişmeler gerçekleşti? İşte, 1 Mayıs tarihinde meydana gelen olayları kronolojik sırayla sizlerle haberimizde paylaşıyoruz…

1889 - 1 Mayıs, işçilerin dayanışma günü olarak kabul edildi.

1906 - Türkiye’de, İzmir'de 1 Mayıs ilk kez kutlandı.

1909 - Üsküp ve Selanik’te 1 Mayıs etkinlikleri yapıldı.

1912 - İstanbul'da Osmanlı Sosyalist Fırkası, 1 Mayıs'ı kutlamak için bir etkinlik düzenledi.

1921 - İstanbul'da, Tersane İşçileri'nin önderliğinde 1 Mayıs kutlandı. Kızıl bayraklarla Kasımpaşa'dan Şişli'ye kadar bir yürüyüş yapıldı.

1922 - Ankara'da Türkiye Halk İştirakiyyun Fırkası tarafından, İmalat-ı Harbiye işçileri arasında 1 Mayıs etkinliği düzenlendi.

1923 - İstanbul'da, farklı işçi gruplarının katılımıyla sokakta 1 Mayıs kutlamaları yapıldı. Talepler arasında "Yabancı şirketlere el konulması", "8 saatlik iş günü" ve "Serbest sendika" vardı.

1925 - Takrir-i Sükun Kanunu'nun çıkmasıyla birlikte, gösteri ve yürüyüşler yasaklandı; 1 Mayıs kutlamaları da kitlesel olarak yapılamaz hale geldi.

1935 - Aydın Demiryolu, devlet tarafından satın alındı.

1939 - Türk Medeni Kanunu, Hatay’da yürürlüğe girdi.

1939 - Ankara'da I. Neşriyat Kongresi toplandı ve Türk Neşriyat Sergisi açıldı.

1939 - Adana-İzmir-İstanbul arasında ilk uçak seferleri başladı.

1940 - İstanbul’daki bar ve eğlence yerlerinde çalışan 107'si Macar olmak üzere 162 "artist"in Türkiye’yi terk etmesi istendi.

1944 - Tokat'ta Gürmenek Barajı açıldı.

1948 - Sedat Simavi tarafından Hürriyet gazetesi İstanbul'da kuruldu.

1959 - CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, Uşak'ta binlerce kişinin saldırısına uğradı. İnönü, taşla yaralandı.

1960 - Soğuk Savaş dönemi U-2 Krizi, Amerikalı casus Francis Gary Powers'ın Sovyetler Birliği üzerinde uçarken uçağının düşürülmesiyle patlak verdi.

1964 – Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT), özel bir yasa ile özerk bir kamu tüzel kişiliği olarak kuruldu.

1968 – Hürriyet Haber Ajansı (HHA) kuruldu.

1971 – Başbakan Nihat Erim, anayasa tartışmalarıyla ilgili olarak "Türkiye böyle bir lüksü kaldıramaz" açıklamasını yaptı.

1976 – 50 yıl sonra, İstanbul Taksim Meydanı'nda 1 Mayıs İşçi Bayramı büyük bir mitingle kutlandı. DİSK tarafından düzenlenen bu kutlama, Türkiye’deki kitlesel 1 Mayıs kutlamalarının başlangıcını simgeliyor.

1976 – "İzmir" adlı uçak, Paris-İstanbul seferini yaparken, Türk vatandaşı Zeki Ejder tarafından Marsilya’ya kaçırılmaya çalışıldı.

1977 – İstanbul Taksim Meydanı’nda yapılan 1 Mayıs kutlamaları sırasında çıkan olaylarda 34 kişi hayatını kaybetti, 136 kişi ise yaralandı. Bu olaylar tarihe "Kanlı 1 Mayıs" olarak geçti.

1979 – İstanbul’da 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı, sokağa çıkma yasağı getirildi. Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Behice Boran ile birlikte 1000'e yakın kişi gözaltına alındı, 330 kişi ise 6 Mayıs’ta tutuklandı. DİSK'e bağlı sendikalar, İzmir’de "izinli" kutlama yapmayı başardı.

1980 – 12 Eylül darbesi öncesi son "yasal" 1 Mayıs kutlamaları yapıldı. İstanbul, Ankara ve İzmir'deki gösteriler sıkıyönetim nedeniyle yasaklandı. DİSK, Mersin’de "izinli" kutlama düzenledi. Darbe sonrasında 1 Mayıs, artık resmi tatil değil, normal bir çalışma günüydü.

1984 – Devlet Güvenlik Mahkemeleri sekiz ilde faaliyete geçti.

1985 – Tokat’ta Tekel Sigara Fabrikası kuruldu.

1988 – Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Rize'de yaptığı konuşmasında, "Bana şahsen her şey söyleyebilirler ancak '12 Eylül Harekâtı yapılmamalıydı' diyemezler. Çünkü bu millet bunu istedi" dedi.

1988 – Sosyalist feminist dergi Kaktüs, yayımlanmaya başladı. Derginin yazarları arasında Gülnur Savran, Nesrin Tura, Sedef Öztürk, Banu Paker, Şahika Yüksel gibi isimler bulunuyordu. Dergi, Eylül 1990’a kadar 12 sayı yayımlandı.

1989 – İstanbul’da 1 Mayıs kutlamaları için İstiklal Caddesi'nden Taksim Meydanı’na yürümek isteyen 2000 kişilik grup, polis tarafından dağıtıldı. Olaylar sırasında alnından vurulan Mehmet Akif Dalcı, bir gün sonra hayatını kaybetti. 400'ün üzerinde gösterici gözaltına alındı.

1990 – İstanbul'da yapılan 1 Mayıs eylemleri sırasında 40 kişi yaralandı ve 2000'den fazla kişi gözaltına alındı. Yaralılardan biri olan Gülay Beceren, felç oldu.

1991 – Vakıfbank, İsviçre’de üretilen 2 gram ağırlığında ve 999.9 saflığında 'Maşallah' adlı altınları piyasaya sundu. Altın, Vakıfbank şubelerinde 128 bin liraya satıldı.

1993 – Aydınlık dergisi kuruldu.

1994 – İstanbul ve Ankara'da 1 Mayıs kutlamaları sonrasında polis müdahalesi yaşandı. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) milletvekili Salman Kaya da polis tarafından dövüldü. İki gün sonra, Salman Kaya’yı döven 3 polis ve Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar görevden alındı.

1996 – İstanbul Kadıköy’deki 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamalarında çıkan olaylarda Dursun Adabaş, Hasan Albayrak ve Levent Yalçın yaşamını yitirdi. Olaylar sırasında gözaltına alınan Akın Rençber, işkenceden dolayı 20 Mayıs’ta hayatını kaybetti.

1999 – TRT, internet sitesini (trt.net.tr) yayına aldı.

2000 – Türk Hava Kuvvetleri, ilk saldırı, arama ve kurtarma helikopteri olan AS 532 Cougar AL helikopterini teslim aldı. Bu helikopter, Fransız Eurocopter firması tarafından üretilmişti.

2002 – Galatasaray ile Leeds United arasında oynanan futbol maçı öncesinde çıkan olaylar sonucunda, 2 İngiliz taraftar hayatını kaybetti. Ali Ümit Demir, 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı, 6 sanık ise 3 ay yirmi gün hapis cezası aldı.

2003 - Bingöl'de 6,4 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bu felakette 176 kişi hayatını kaybederken, 521 kişi de yaralandı.

2008 - Türkiye'de, 1 Mayıs İşçi Bayramı'nı Taksim Meydanı'nda kutlamak isteyen işçi sendikaları ile buna izin vermeyen hükümet arasında ciddi bir gerilim yaşandı. Sabah saatlerinden itibaren Şişli ve çevresinde toplanan gruplara polis müdahale etti. Müdahale sırasında biber gazı, gaz bombası, coplar ve tazyikli boyalı su kullanıldı. CHP milletvekili Mehmet Ali Özpolat, biber gazı nedeniyle kalp spazmı geçirdi. Birçok kişi yaralanarak hastaneye kaldırıldı. DİSK, kutlamaların ölüm riski taşımasından endişe ederek Taksim'deki hedefinden vazgeçti.

2009 - 31 yıl aradan sonra, 5 bin kişilik bir grup DİSK organizasyonu ile 1 Mayıs kutlamaları için Taksim'e çıktı.

2009 - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin 60. kabinesinde önemli bir revizyon yapıldı.

Afyon’da Sanat Rüzgarı Esti Afyon’da Sanat Rüzgarı Esti

2010 - 32 yıl sonra, Taksim Meydanı'nda ilk kez izinli olarak 1 Mayıs kutlamaları gerçekleştirildi.

2016 - Nail Mavuș adlı bir vatandaş, saat 11:00 sularında bir TOMA'nın çarpması sonucu hayatını kaybetti.

Kaynak: GAMZE KARABULUT