2025 itibarıyla yürürlüğe giren yasalarla prim düzenlemeleri, evde çalışan veya hiç çalışmayan kadınlar için sosyal sigorta ve emeklilik fırsatları sunmaktadır. Çalışmayan ev kadınlarının emeklilik süreçleri, devletten aldıkları destekler ve başvuru yöntemlerine dair detayları inceleyeceğiz.
Ev kadınları, hayatlarının önemli bir kısmını ailelerine ve aynı zamanda ev işlerine ayırmalarına rağmen, sigortalı olarak çalışmadıkları için genellikle emeklilik haklarından mahrum kalmaktadırlar. Bununla birlikte, devletin sunduğu belirli avantajlar sayesinde bazı koşulları karşılayan ev hanımları, prim ödeyerek veya devlet destekli mekanizmalarla emekli olabiliyorlar.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTAYLA EMEKLİLİK
İsteğe bağlı olarak, çalışmayan ev kadınlarının emeklilik yolunda değerlendirebileceği en popüler seçeneklerden biridir. Bu sistem, herhangi bir işverene bağımlı olmaksızın, kendi primlerinin ödemesini yaparak Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kaydını yaptıranların emeklilik hakkı elde etmesini sağlamaktadır.
KİMLER BAŞVURU YAPABİLİR?
TC vatandaşı olan bireyler,
18 yaşını dolduran kişiler,
Hiçbir sosyal güvenlik kurumu kaydı olmayanlar
SGK’dan gelir ya da aylık almayanlar,
Daha öncesinde sigortalı olup, prim günü yeterli olmayanlar,
İlk defa sigortalı olmayı düşünenler.
Bu şartları taşıyan ev hanımları, isteğe bağlı olarak sigortalı olabilirler ve emeklilik için gerekli olan prim günlerini tamamlayabilirler.
NASIL BAŞVURU YAPILIR?
İsteğe bağlı sigorta için başvuruda bulunmak, e-Devlet sisteminden ya da en yakın SGK il veya ilçe müdürlüklerine bizzat gerçekleştirilebilir. Gereken belgeler şöyledir:
Kimliğin fotokopisi,
İsteğe bağlı olarak başlatılan giriş belgesi (SGK’dan temin edilebilir),
Adrese dayalı hazırlanan nüfus kayıt örneği.
Başvurma işlemi onay aldıktan sonra, prim ödemesi kişinin belirlemiş olduğu tutardan her ay düzenli bir şekilde yapılmalıdır.
Avantajları;
Prim ödenmesi süresine bağlı yaşlılık aylığı alınması hakkı,
Gereken gün, yaş, prim gereksinimleri karşılandığında SGK emekliliği hakkı,
Sağlık hizmetlerinden faydalanma imkânı (eşinden gelen genel sağlık sigortası bitmişse)
Çocuk borçlanması şeklinde ek avantajlarla emeklilik sürelerinin kısaltılması hakkı.
Ev Hanımlarına Bağ-Kur Emekliliği Hakkı
Bağ-Kur, kendi adına çalışan bireylerin sosyal güvencelerini temin eden bir sistemdir. Çalışmayan ev kadınları doğrudan çalışmadıkları için sistemin dışında kalsa da isteğe bağlı sigorta aracılığıyla 4B (Bağ-Kur) statüsünde prim ödeyerek emeklilik hakkı kazanabilirler.
BAĞ-KUR EMEKLİLİĞİ NEDİR?
Ev hanımları, Bağ-Kur’un kapsamında prim ödemek suretiyle;
Kadınlar, 58 yaşına geldiklerinde,
15 yıl boyunca (5400 gün) prim yatırdıklarında,
Yaşlılık maaşı almaya hak kazanacaklardır.
Bağ-Kur, düzenli prim ödemesi yapabilecek olan ve uzun vadeli emeklilik düşüncesi olan ev hanımları için ideal bir sistemdir.
BAĞ-KUR EMEKLİLİĞİ NE ZAMAN DAHA AVANTAJLIDIR?
Erken yaşta emeklilik için prim biriktirmeye başlayan kadınlar,
Evde üretim yaparak para kazanan ev hanımları,
Kendi işini kurmuş fakat resmi olarak kayıtlı bir işletme göstermeyenler,
Tarım sektöründe faaliyet gösterip sigortasız kalan kadınlar.
Bahsedilen kişiler Bağ-Kur üzerinden kendi adlarına primleri yatırarak emekli olabilirler.
Prim Ödemeleri ve İzlenmesi
Bağ-Kur primleri;
e-Devlet uygulaması aracılığıyla ya da
SGK ile anlaşmalı bankalar üzerinden yatırılabilir.
Her ay düzenli olarak prim ödenmesi şarttır. Prim borcu olanlar, emeklilik başvurusunda bulunamaz.
EVDE ÜRETİM YAPAN KADINLAR İÇİN EMEKLİLİK SEÇENEĞİ (VERGİSİZ ESNAFLIK MODELİ)
Son yıllarda, evde üretim faaliyetinde bulunan kadınlar devletin destekleyici uygulamaları sayesinde gelir elde etmelerinin yanı sıra emeklilik hakkı kazanma olanağına sahip olmuştur. Özellikle vergi muafiyeti sağlayan esnaflık belgesi ile evden yapılan satışlar kaydedilmekte ve bu kadınlar Bağ-Kur’dan prim ödeyerek emeklilik hakkı kazanabilmektedir.
VERGİSİZ ESNAFLIK SİSTEMİ
2021’de yürürlüğe giren yeni düzenleme ile evde üretim yapanlara vergi muafiyeti sağlanmıştır. Bu kapsam dahilinde;
Evde el yapımı ürünler, yiyecek, aksesuar, sabun, takı, giyim gibi çalışmalar yürüten kadınlar,
Ürünlerini yalnızca internetten, e-ticaret platformları (Trendyol, Hepsiburada vb. ) veya fuarlarda satarak gelir kazananlar,
Yıllık brüt satışları asgari ücretin üç katından daha düşük olanlar vergi muafiyeti kapsamında esnaf sayılacaktır. Bu kişiler vergi muafiyeti belgesi aldıktan sonra gelir vergisi ödemez, fakat isteğe bağlı olarak Bağ-Kur primlerini yatırarak emekli olabiliyorlar.
BAŞVURU SÜRECİ NASIL İŞLER?
Yaşanılan yerin vergi dairesine başvuru yaparak “vergiden muaf esnaf belgesi” almak gerekmektedir. Bu belge ile beraber SGK’ya başvurarak isteğe bağlı olarak Bağ-Kur kaydı yaptırılmaktadır. Daha sonra prim ödemeleri başlatılabilir. Bu model, kayıtdışı çalışan kadınları ekonomiye dâhil etmeyi hedeflemektedir.
AVANTAJLARI NELER?
Vergi muafiyeti ile birlikte yasal satış yapılması mümkün hale gelir,
Resmi sigortalı durumuna geçilir,
İsteğe bağlı olarak prim ödemesi yaparak emeklilik hakkı kazanılır,
Elde edilen gelir sosyal güvenceye dönüşür,
Emeklilik gerçekleştiğinde yaşlılık aylığı alınabilir.
ÇOCUK BORÇLANMASIYLA EMEKLİLİK SÜRESİNİN KISALTILMASI
Çocuk borçlanması, annelere sunulan özel bir haktır ve aynı zamanda v hanımlarının emeklilik süreçlerini kısaltmanın en etkili yollarından birisidir. Bu uygulama, kadınların doğum sonrası çalışmadıkları süreci geriye dönük prim gününe dönüştürmelerine olanak tanır.
DOĞUM BORÇLANMASI NE DEMEK?
Doğum borçlanması, sigortalı olan kadınların her doğum sonrasında en fazla iki yıl boyunca işte aktif olmadıkları dönemleri emeklilik için prim günü olarak değerlendirmeleridir. Bu yöntem ile:
En fazla 3 çocuğa, toplamda 6 yıl (2160 gün) prim elde etmek mümkündür.
Fakat, burada dikkate alınması gereken önemli bir koşul var: İlk doğumun sigorta başlangıcından sonraki bir tarihte gerçekleşmesi gerekmektedir. Sigorta kaydı olmayan veya doğum yapmadan önceki kadınlar bu haktan faydalanamaz.
ÇALIŞMAYAN EV KADINLARI BU HAKTAN FAYDALANABİLİR Mİ?
Daha önce SGK’ya kaydolmuş ve sigortalı bir işte çalışmış olan kadınlar, daha sonra işten ayrıldıklarında, doğum sonrası çalışmadıkları süreleri borçlanarak prim günü olarak değerlendirme şansı bulurlar. Yani sigortasız olan kişiler değil, daha önce sigorta kaydı olan ev kadıları bu haktan faydalanabilir.
