Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından alınan karar gereği, gıda işletmelerinin uymaları gereken düzenlemelere ilişkin rehberi yeniden güncellendi. Piyasada yeni bir dönem açacak olan söz konusu kararlara göre, ambalajların üzerinde yer alan bazı ibareler artık kullanılmayacak.
‘Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu’nun yeniden güncellenmesiyle birlikte tüketicilerin doğru şekilde bilgilendirilmesi ve yanıltılmalarını önlemek, gıda işletmeciliği faaliyetinde bulunanlara yardımcı olunması ve yürütülen değerlendirme faaliyetlerinde kontrolleri sağlamak amacıyla gıda etiketleme, tanıtım, sunum ve reklamcılıkta kullanılan terim ve ifadeler değiştirildi.
BİRÇOK SÖZCÜK ARTIK KULLANILMAYACAK
Bu bağlamda gıdaların etiketlenmesi kaliteleri konusunda yanıltıcı olmamalıdır. Gıda etiketlerinde yer alan ticari markalar, gıda isimleri, ifadeler, terimler ve görseller, özellikle niteliği, özellikleri, içeriği, miktarı, sürdürülebilirliği, menşei ülkesi bakımından başka bir ürünün grubunu anımsatmamalıdır.
Örnek olarak margarin etiketi üzerinde tereyağını andıran süt, yayık, kova veya sürahi şeklindeki görseller artık kullanılmayacak. Zeytinyağı dışındaki bitkisel yağlarda zeytinyağını hatırlatabilecek zeytin ya da zeytin ağacı görselleri veya “zeytinyağı tadında/tadı” gibi ifadelerde bulunmayacak.
Gıda işletmecisi adı/firma adında bulunan terimler, tüketicilerde yanlış algı oluşturacak şekilde kullanılmamalıdır. Gıda işletmecisi adı veya işletme ismindeki tüm karakterler aynı yazı tipi boyutunda yazılacaktır.
Yalnızca tek bir aromanın kullanıldığı bir gıdada, “gıdanın yalnızca aromalandırılmış gıdayla bağlantılı olarak kullanıldığı algısının” oluşması mümkün değildir. Peynirin kendisinin kullanılmadığı, yalnızca peynir aromasının kullanıldığı keklerde “peynir” ibaresi kullanılmayacak, “peynir aromalı” ibaresi kullanılacaktır.
GÖRSELLER DE DEĞİŞTİRİLDİ
Sütlü krema ve bitkisel yağlı sütlü dondurma hariç, dondurmayla karıştırılan yenilen ıdaların etiketlerinde inek ve koyun gibi görseller yer almayacak. Yenilebilir dondurulmuş ürünlere ilişkin etiket ifadeleri, ürünün dondurma olduğu izlenimini yaratmayacaktır.
Endüstriyel alanda üretimi yapılan gıdalar için “ev yapımı” tabiri kullanılmayacaktır. Tüketici tercihine bağlı olarak “ev yapımı lezzet” tabiri kullanılabilir. Süt ve süt ürünlerinin etiketlerinde “köy”, “ev yapımı”, “geleneksel”, “çiftlik”, “yüzde 100” şeklinde ifadeler kullanılmayacak.
Fermente olarak üretilen süt ürünlerinin üzerinde “yüzde 100” gibi ibareler yer almayacak. Bu ifade, tüketicilerin piyasada bulunan benzer gıdalarla karıştırabileceği ve tek bir bileşenden oluşan gıdaları ifade etmek için kullanılabilir.
Kahve olarak kabul edilen kahve karışımları söz konusu olduğunda, kahve dışında hiçbir içerik içermeyen ürünler “%100 kahve” terimini içerebilir.
Toplu tüketim yerlerinde bir ürünün etiketinde “ev dışı tüketime uygundur”, “ev dışında kullanıma uygundur” gibi ibarelerin kullanılması, tüketiciler arasında farklı algılara yol açabileceğinden kullanılmamalıdır. Bu ürünlerin hedef kullanıcı kitlesini vurgulamak için “catering”, “profesyonellere yönelik”, “pastalar için”, “restoranlar için” gibi ifadeler kullanılabilir.
Fıstıklı baklavalarda “fıstıklı” ibaresi kullanılacak, sadece “fıstıklı” ibaresi kullanılmayacaktır.
Kebapla birlikte yoğurt servis edilirse tüketiciye bunun “yoğurt kebabı” olduğu bilgisi verilecek. Yoğurdun dışında fermente süt ürünü ile servis edilirse yoğurt yerine fermente süt ürününün adı yazılır ve “… Tüketicilere “kebap” şeklinde sunulacaktır.
VEJETARYEN/VEGAN İFADELERİ DE DEĞİŞTİRİLDİ
Kılavuzlar aynı zamanda vejetaryen ile vegan gıdaların reklamını, tanıtımını ve sunumunu da düzenlemektedir. Vejetaryen ile vegan beslenme yetişkinlerin endi özgür iradeleriyle karar verebileceği bir konu olduğundan, bu gıdaların reklamları, sunumları promosyonu ve pazarlanması, bunların hayvansal kökenli gıdaların yerine kullanıldığı yönündeki farkındalığın engellenmesine yardımcı olmalıdır.
Vegan beslenmeye yönelik ürünler, süt veya süt ürünleri kullanılmadan tamamen bitki bazlı içeriklerden oluşturulan ürünler, markasında ya da imajında peynir algısı yaratmayacak şekilde üretilebilir.
Vegan tüketiciler için üretilen gıdaların etiketlerinde, isim ve marka dahil, hayvansal kaynaklı gıdalara atıfta bulunan ifade ve görseller ile bu ifadeleri çağrıştıran ifade ve görseller kullanılamaz. Vejetaryen ürünlerin gıda etiketleri, kırmızı et, kümes hayvanları, balık veya hayvansal kökenli gıdaların metinde yer almayan diğer temsil ve resimlerini içeremez.
Bitkisel, vegan ve vejetaryenin yanı sıra vejetaryen ve vegan tüketicilerle ilgili gıda ürünlerini isimlendirmek için köfte, sosis, salam, nugget, burger, ızgara gibi terimler ve ürün görselleri de kullanılabiliyor. Hayvansal kökenli gıda bileşenleri içeren gıdaların tescilli coğrafi işaretleri ya da geleneksel ürün adları gıda etiketlerinde kullanılamaz.
Talimatlarda izin verilmemiş olan gıda isimleriyle beraber “et tadında”, “tavuk tadında” şeklinde ifadeler kullanılamaz.
MENÜLERE GÜNCELLEME GELDİ
“Vejetaryenlere/veganlara uygundur” gibi iddialar, vejetaryen ve vegan tüketicilere yönelik, önceden ambalajlanmayan ve tüketim yerlerinde tüketiciye sunulmuş olan gıdalara ilişkindir. Kitle, menüler, beyaz tahtalar, broşürler gibi araçlar aracılığıyla son tüketiciye sunulacaktır.
QR. kodu, dijital göstergeyle, kolayca görülebilecek ve net bir şekilde okunabilecek şekilde. Bileşimi, tanımı, üretim yöntemi ya da yürürlükteki kanun gereği hayvansal kökene sahip gıda maddeleri içermeyen ürünlerin sunulduğu toplu tüketim yerlerinde, menüde veya bir menüde “Vejetaryen/vejetaryen için uygundur” ibaresi yer alabilir.
Gıda işletmecileri ise, bu kapsamda 31 Aralık 2026’ya kadar yönetmeliğin yeni hükümlerine uymak zorunda kalacak. Bu tarihten sonra yönetmeliğe uymayan ürünler artık piyasada satılmayacak.
