Rehberlerde taşınmaz alım sürecinde karşılaşılabilecek risklere dikkat çekilerek, hukuki ve mali açıdan mağduriyet yaşanmaması adına yapılması gerekenler sıralandı.
Konut Alım Rehberi’ne göre, alınacak evin piyasa değerinin benzer konutlarla karşılaştırılması, ayrıca tapu senedindeki niteliğinin “konut/mesken” olarak tescilli olması gerekiyor. Kat mülkiyeti mi yoksa kat irtifakı mı olduğuna bakılması, yapı kullanma izin belgesinin (iskan) sorgulanması ve taşınmaz üzerinde “haciz, ipotek, intifa, aile konutu, riskli yapı” gibi şerhlerin bulunup bulunmadığının incelenmesi büyük önem taşıyor. Ayrıca taşıyıcı sistemler, ortak alanlar ve aidat durumu da gözden geçirilmeli.
ARSA VE ARAZİ ALIMI ÖNCESİ İMAR DURUMUNU ARAŞTIRIN
Arsa-Arazi Alım Rehberi’nde ise tapu bilgileri, hisseli malik durumu, şerhler (örneğin kamulaştırma veya sit alanı şerhi), irtifak hakları ve hacizlerin dikkatle incelenmesi öneriliyor. Parselin imar planındaki güncel durumu, yola cephesi ve gelecekteki planlamalarda nasıl bir fonksiyon öngörüldüğü belediyelerden öğrenilmeli. Zemin yapısı, deprem riski, toplulaştırma ve kamulaştırma planlamaları da satın alma öncesinde mutlaka sorgulanmalı.
İş Yeri Alım Rehberi’nde, satın alınacak taşınmazın tapuda “iş yeri/dükkan” olarak kayıtlı olması gerektiği vurgulanıyor. Kat mülkiyeti kurulmuş olmasına önem verilmesi, hukuki şerhler, ipotekler, yapı ruhsatı ve kullanım izin belgelerinin doğrulanması gerekiyor. Binanın projeye uygunluğu, kolon ve kiriş gibi taşıyıcı sistemlerinin durumu, ortak giderler ve yönetim planı da incelenmeli. Ayrıca deprem derecesi ve hasar kaydı sorgulanarak güvenli bir yatırım yapılması sağlanmalı.
TAPU HARÇLARINI UNUTMAYIN
Hem konut hem arsa hem de iş yeri alımlarında alıcı ve satıcının ayrı ayrı yüzde 2 olmak üzere toplamda yüzde 4 oranında tapu harcı ödemesi gerektiği belirtilirken, tapu döner sermaye harcı, emlak vergisi ve zorunlu deprem sigortası (DASK) gibi kalemlerin de maliyete eklendiği hatırlatılıyor. MKK GABİM, rehberlerle vatandaşları bilinçli hareket etmeye çağırarak, lisanslı kuruluşlardan değerleme raporu alınmasını öneriyor.
