Yaklaşık 600 bin kamu işçisini kapsam içerisine alan Kamu Toplu İş Sözleşmeleri’nde Çerçeve Protokolü görüşmelerinin başlatıldığı bildirildi. Bu yalnızca bir ücret pazarlığı olarak değil; kamuda en görünmeyen emeğin hakları için yürütülen bir arayış, adeta “emeğin hesap günü” niteliğinde.
Görüşmelerin Süreci Nasıl Başlatıldı?
TÜRK-İŞ ile HAK-İŞ’in Talepleri
2025 yılına dair toplu sözleşme TÜRK-İŞ ile HAK-İŞ’in 27 Şubat günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ilettikleri ortak taleple resmi olarak başlamıştır. Bu, işçilerin daha iyi yaşam koşulları için umudunun bir belgesidir; sadece bir liste değil.
Ortak taleplerin başında ise, brüt günlük ücretin 1800 TL’ye yükseltilmesi yer alıyor. Bu tutar, mevcut ekonomik durum ve yaşam pahalılığı göz önünde bulundurulduğunda işçiler için elzem kabul edilmektedir. Taleplerin bir diğer kısmında ise 2025 yılının ilk altı ayı için yüzde 50, ikinci altı ayı için yüzde 25 artışlar ve bunun üstünde yüzde 10’luk refah payı da yer alıyor.
27 Şubat Günü Sunulan Ortak Talep
Atılan bu ilk adım, işçilerin tarafının birlik ve beraberlik sergileyerek güçlü bir duruş sergilemeye başladığını da göstermektedir. TÜRK-İŞ ile HAK-İŞ’in bu süreçteki ortak çalışması, kamu işvereni karşısında daha sağlam bir zemin oluşturuyor. Talepler yalnızca ücret artışlarını kapsamıyor; sosyal haklar ile ek ödemelerin yanı sıra izin günleriyle fazla mesai düzenlemeleri tartışmaya açılmış durumda.
Toplu sözleşmelerde pek çok idari madde üzerinde anlaşma sağlandığı bilinmekte. Ancak, mali haklarla ilgili henüz kesin bir durum bulunmamaktadır. Bu noktada dikkatler, kamu işvereni tarafını temsil eden TÜHİS’e çevrilmiş durumda.
TÜHİS’in Rolü ile İlk Teklifin Beklentileri
TÜHİS Kimdir?
Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS), kamu adına masada bulunan bir taraf olarak görev yapmaktadır. Bu kuruluş, kamuda çalışan işçilerin sözleşmeleri sürecinde kamu işverenini temsil etmektedir ve bakanlıklar, kamu kurumları, belediyeler ile koordinasyon sağlıyor. Özetle, işçilerin karşısında en kritik aktör konumundadır.
TÜHİS’in görevi yalnızca ücret teklif etmekten ibaret değildir. Aynı zamanda da bütçeyi ve ekonomik dengeleri değerlendirmek ve kamunun uzun vadedeki yükünün analizini etmekle de sorumludur. Bu bağlamda, işçi taleplerinin üzerine kapsamlı bir maliyet analizleri sürecini başlatmışlardır.
Maliyet Analizinin Süreci
600 işçiye uygulanacak olan ücret artışının kamu bütçesi üzerindeki etkisi oldukça büyük. Bu nedenle TÜHİS, “artış oranı devlete ne kadara mal olacak?” sorusunun yanıtını arıyor. Her bir zam adımı toplam kamu bütçesine milyarlarca lira yansıma yapabilir. Ayrıca memur maaşlarında da dengeli bir yapı oluşturulması önem taşıyor.
İşçi tarafının talepleri haklı biçimde olabilir; fakat kamu tarafı bu taleplerin sürdürülebilir bir biçimde olmasını arzu ediyor. Bu aşamada gerçekleştirilecek maliyetlerin analizleri, TÜHİS’in ilk teklifini şekillendirecek.
İlk Teklif Hangi Tarihte Sunulacak?
TÜHİS’in ilk teklifininin önümüzdeki günlerde açıklaması beklenmektedir. Şu an için kesin bir tarih bilinmiyor, fakat kamuoyuna sızan bilgilere göre maliyetlerin analizleri son aşamalara geldi. Bu teklifin ardından işçi ve işveren arasında oluşan müzakere süreci daha da sertleşecektir.
Masada bulunan ilk teklif genel olarak düşük bir seviye sunar; işçi grubu buna tepki verir, sendikalar harekete geçer ve karşılıklı revizyonlar başlar. Fakat, bu yıl, yaşam maliyeti ve ekonomik zorluklar nedeniyle müzakere sürecinin oldukça zor geçeceği öngörülüyor.
İşçi Talepleri Üzerine Detaylar
Günlük Ücrette 1800 TL İsteği
İşçi grubunun en net talebi: günlük brüt olarak 1800 TL ücret olacak. Bu talep, daha çok geçim indeksi, kira ve temel gıdaların fiyatları göz önünde bulundurularak formüle edildi. Ekonomide asgari ücretin açlık sınırına yaklaştığı bir durumda, kamu işçilerinin bu isteği oldukça makul görünmektedir.
Bu kapsamda Karayolları’nda 24 saat asfalt döken işçi, bu emeği karşılığı günlük 1400 TL’nin altında bir ücret almaktadır. Aynı çalışan, evine döndüğü süreçte çocuklarının okul masraflarını, elektrik faturasını ve kirayı düşünüyor. Bu koşullar altında 1800 TL isteği, lüks değil, yaşam standartları için bir gereklilik olarak değerlendiriliyor.
Yüzde 50 + 25 + 10 Şeklinde Hazırlanan Formül Ne Anlama Gelmektedir?
Sendikaların müzakerelerde sunduğu zam formülünün dikkat çekici şekilde aşağıdaki gibi olduğu belirtilmiştir;
2025’in ilk altı ayı: Yüzde 50 zam
2025’in ikinci altı ayı: Yüzde 25 zam
Her dönem için ek olarak yüzde 0 refah payı.
