Kış lastiği zorunluluğunun bu yıl 15 Kasım’a çekilmesi, ülke genelinde servis ve oto lastikçilerde yoğunluk oluştururken uzmanlar uygulamanın hem güvenlik hem de sigorta açısından kritik önem taşıdığını vurguluyor. Önceki yıllarda 1 Aralık’ta başlayan zorunlu uygulamanın bu sezon mevsim koşulları nedeniyle 15 gün öne çekilmesiyle, sürücüler lastikçilerin yolunu tuttu. Hava sıcaklıklarının düşmesiyle birlikte artan talep, kış lastiğinin yalnızca “kar lastiği” olmadığını; güvenlik açısından hayati bir ihtiyaç olduğunu yeniden gündeme getirdi.
Bu kapsamda ODAK Muhabiri Feyza Özay Topuz, merak edilen tüm detayları öğrenmek üzere oto lastik işletme sahibi Samet Berk Karacak ile kapsamlı bir röportaj gerçekleştirdi. Karacak, hem sürücülerin sık yaptığı hataları hem de doğru lastik kullanımında hayat kurtaran kritik noktaları tüm açıklığıyla anlattı.
ODAK: ZORUNLU KIŞ LASTİĞİ UYGULAMASI 15 KASIM’DA BAŞLADI. SEZONUN İLK GÜNLERİNDE YOĞUNLUK NASIL GEÇTİ, HÂLÂ DEVAM EDİYOR MU?
SAMET BERK KARACAK:
“Zorunlu kış lastiği uygulaması, yolcu ve yük taşıyan araçlarda normal şartlarda 1 Aralık’ta başlarken bu sene yeni yasal düzenlemeyle 15 Kasım’a alındı. Dört aylık zorunlu süreç beş aya çıkarıldı. Müşterilerimiz buna yoğun ilgi gösterdiler. Sezonun ilk iki haftasını yoğun taleple karşıladık, ciddi bir yoğunluk yaşandı. Yalnız şu anda hava koşullarının hâlâ mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi sebebiyle yoğunluk biraz azalmış durumda. Ancak biz müşterilerimize şunu söylüyoruz: Havanın sıcaklığına aldanıp ‘daha kar yağmadı, yağış yok’ mantığıyla kar yağmasını beklemesinler. Yoğunluk oluşmadan gelip kış lastiklerini taktırsınlar. Halk arasında “kış lastiği kar lastiğidir” algısı var; kar yağmıyorsa takmaya gerek yok sanıyorlar. Kış lastikleri hava 7 derecenin altına düştüğü her hava koşulunda takılması zorunludur. Yağışı bekleyip son güne kalmalarını tavsiye etmiyoruz; hem yoğunluk hem de can güvenliği açısından bu çok önemlidir.”
ODAK: KIŞ AYLARINDA KIŞ LASTİĞİ KULLANMANIN TEMEL SEBEPLERİ NELERDİR? SÜRÜCÜLER LASTİK DEĞİŞİMİNİ YAPMAZSA NE GİBİ RİSKLERLE KARŞILAŞABİLİR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Kış lastiğinin kauçuk oranı, yaz lastiğine göre daha yüksektir. Karlı ve ıslak zeminde daha iyi yol tutuşu sağlar. Yaz lastiğinin soğuk hava koşullarında, zemin kuru olsa dahi sertleşip fren mesafesini artırdığını birçok sürücü deneyimlemiştir. ‘Lastiğimin diş derinliği iyi, yazlık lastik bile olsa sorun olmaz’ düşüncesi tamamen yanlıştır. Yaz lastiğinin yapısı gereği soğukta performans göstermez. Binek araçlarda zorunlu değil gibi görünse de uzun yol yapan, şehirler arası seyahat eden sürücüler için kış lastiği kesinlikle çok önemlidir.”
ODAK: YAZIN KIŞ LASTİĞİ, KIŞIN DA YAZ LASTİĞİ KULLANILIRSA NASIL SONUÇLAR ORTAYA ÇIKAR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Nasıl ki kışın yaz lastiğini kesinlikle tavsiye etmiyorsak, yazın da kış lastiği kullanmayı önermiyoruz. Yazın sıcak asfaltta kış lastiği için dezavantaj yaratır; yakıt tüketimini artırır ve lastikteki vakumlardan dolayı yol sesini yükseltir. Normalde araç üzerinde 40 bin kilometre ömrü olan, performans araçlarında 20–25 bin kilometre olan lastik ömrü, yazın kış lastiği kullanılırsa yüzde 50 oranında düşer. Müşterilerimiz ‘Bu lastiği sıfır aldık, ne kadar kullanabilirim?’ diye soruyor. Yılda ortalama 10 bin kilometre yapan bir araç için bu 4–5 sezon eder. Ancak yazın kullanılırsa iki yılda lastiğin vakumları patlar ve lastik kullanılmaz hâle gelir.”
ODAK: SADECE ÖN 2 LASTİĞE KIŞ LASTİĞİ TAKILSA YETERLİ OLUR MU?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Müşterilerimiz arasında ‘Çeker tekerlere takmamız yeterli olur’ düşüncesi var. Ancak bu yanlış bir algıdır. Önden çeker, arkadan itişli fark etmeksizin tüm araçlarda dört lastiğin de kışlık olması gerekir. Öne kış lastiği, arkaya yaz lastiği takılırsa frenlemede ön lastikler tutunur ama arka lastikler performans gösteremez. Araç yürür ama durma kabiliyeti ciddi şekilde zayıf olur.”
ODAK: DÖRT MEVSİM LASTİKLERİ ÖNERİYOR MUSUNUZ? HANGİ ŞEHİRLERDEKİ SÜRÜCÜLER İÇİN UYGUN OLUR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Aslında dört mevsim lastikleri çok önermiyoruz ama talep çok fazla. Müşterilerimiz ‘Her altı ayda bir değişim için zaman ve ücret harcamayalım’ mantığıyla tercih edebiliyor. Ancak Afyon, Ankara gibi kışı sert geçen, yağış alan iç bölgelerde dört mevsim lastiği kesinlikle önermiyoruz. Isparta, Denizli, Antalya gibi hava sıcaklığının sıfırın altına çok düşmediği şehirlerde kullanılabilir. Ama dört mevsim lastik; ne yazlık kadar iyi, ne kışlık kadar güvenlidir. Biz araçlar için “yazın yaz, kışın kış lastiği” prensibinin doğru olduğunu söylüyoruz.”
ODAK: AFYONKARAHİSAR GİBİ KARASAL İKLİMDE SÜRÜCÜLER LASTİK SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Afyonkarahisar’ın karasal ikliminde kesinlikle kış lastiği tercih edilmelidir. Dört mevsim lastiğini önermiyoruz. Kışın yumuşak kalan lastikler daha iyi yol tutar. Müşterilerimize marka marka etiket değerlerini, su kızaklaması, yakıt tüketimi ve desibel değerlerini anlatıyoruz. Sıfır lastik alınmayacaksa kullanılan lastiklerin diş derinliği, aşınma durumu, rot kaynaklı düzensiz aşınma olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.”
ODAK: LASTİK BAKIMI YAPILMASI NEDEN ÖNEMLİDİR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Rotasyon işlemi çok önemlidir. Önden çekişli araçlarda ön lastikler daha çabuk aşındığı için sezon geçişlerinde mutlaka ön–arka rotasyonu yapılmalıdır. Lastik hava basıncı da kritik bir konudur. Yüksek basınç fren mesafesini olumsuz etkiler; düşük basınç ise lastikte balonlama riskini artırır. Bunların hepsi güvenliği doğrudan etkileyen detaylardır.”
ODAK: LASTİK DEĞİŞİMİ SONRASI BALANS VE ROT AYARININ YAPILMASI NEDEN KRİTİK? ATLANIRSA NE OLUR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Lastik değişimi sırasında lastiklerin yönü değiştiği için balans ayarının mutlaka yapılması gerekir. Her lastik değişiminde ve hatta lastik tamirinde bile balans bozulur. Balans yapılmazsa direksiyonda ve araç kasasında titreme olur. Rot ayarı ise aracın alt takımıyla ilgilidir. Rot bozuk olursa lastikler düzensiz aşınır, araç şerit takibi yapamaz. Mevcut bir arıza yoksa rot ayarı gerekmez ama bariz bir problem varsa rot kesinlikle yapılmalıdır.”
ODAK: VATANDAŞLARA TAVSİYENİZ NEDİR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Vatandaşlarımız hâlâ uygulamanın 1 Aralık’ta başladığını düşünüyor. 15 Kasım’ı bilmeyenler var. Yağışı beklemesinler; ellerinde lastik varsa geç kalmadan taktırsınlar, yoksa kış lastiği edinsinler. Sıfır lastik alacak olanlar üretim tarihine mutlaka baksın. Afyon’daki sürücüler için dört mevsim değil, kış lastiği öneriyoruz. Kısa mesafe şehir içi kullanımı olanlara dört mevsim olabilir fakat genel tavsiyemiz: Yazın yaz, kışın kış lastiği kullanılmasıdır.”
ODAK: BİR KIŞ LASTİĞİNİN İDEAL DİŞ DERİNLİĞİ KAÇ MM OLMALI?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Normalde muayene için sınır 1.8 mm’dir; bu lastiğin bitik olduğunu gösterir. Ancak 4–5 mm’nin altındaki lastikleri, yani yüzde 50–60’ın altına düşmüş lastikleri kullanıma uygun görmüyoruz.”
ODAK: LASTİKLERİN ÜRETİM TARİHİ (DOT) NEDEN ÖNEMLİDİR? KAÇ YAŞINDAKİ LASTİK RİSK OLUŞTURUR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Lastiklerin raf ömrü 7–10 yıldır. Araç üzerinde ise ortalama 50 bin kilometrelik ömürleri vardır. Hiç kullanılmayan bir lastik bile 7 yıldan sonra kullanıma uygun değildir. Biz müşterilerimize 3–4 yılın üzerindeki lastikleri de önermiyoruz. Lastik zamanla sertleşir; sertleşme fren mesafesini artırır, çatlamalara yol açar.”
ODAK: SÜRÜCÜLER KIŞA GİRMEDEN ÖNCE ARAÇLARINDA HANGİ KONTROLLERİ YAPTIRMALIDIR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Antifriz seviyesi mutlaka ölçülmeli. Yağışlı havalarda sileceklerin durumu kontrol edilmeli. Kış mevsimi öncesi akü seviyelerinin kontrol edilmesi de çok önemlidir.”
ODAK: PİYASADA ARTAN LASTİK FİYATLARI SÜRÜCÜLERİ NASIL ETKİLİYOR?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Fiyatlar arttığı için alım gücü düşüyor ve vatandaş çıkma lastiğe yöneliyor. Bu sezon bunu çok gördük. Ancak aracıyla 2–3 yıldan fazla binecek olanlara sıfır lastik öneriyoruz. Zorunlu bir uygulama olduğu için müşterilerimize fiyat konusunda yardımcı olmaya çalışıyoruz. En iyi fiyat garantisiyle satış yapıyoruz.”
ODAK: EKONOMİK LASTİK İLE PREMİUM LASTİK ARASINDAKİ FARKLAR SÜRÜCÜLER TARAFINDAN DOĞRU BİLİNİYOR MU?
İŞLETME SAHİBİ KARACAK:
“Tam olarak bilinmiyor. Lastiklerin üzerinde A’dan E’ye kadar etiket değerleri vardır ve A ile E arasında yüzde 7’lik fark bulunur. Müşterilere anlatıyoruz ama yine de birçok kişi bu farkların ne anlama geldiğini tam bilmiyor. Bir lastiğin yol tutuşu ne kadar iyi ise yakıt tüketimi o kadar artar. Bu teknik bilgilerin tamamını halkımızın bilmesini bekleyemeyiz ama bilgilendirmeye devam ediyoruz.”
VATANDAŞLARIN GÖRÜŞLERİ – ODAK SAHADA
Kış lastiği uygulamasının 15 Kasım’da başlamasıyla birlikte şehir genelinde sürücüler arasında farklı görüşler ortaya çıktı. Kimi vatandaşlar güvenlik için lastiklerini hemen değiştirirken, kimileri ekonomik nedenlerle beklemeyi tercih ediyor.
KİMİ TAKTIRMIŞ, KİMİ TAKTIRMAMIŞ
“Evet, taktırdım” diyen vatandaş, aracına ailesiyle bindiğini ve bu nedenle can sağlığına önem verdiğini ifade etti. Kış lastiğinin güvenlik açısından büyük önem taşıdığını belirtti. Her yıl kış gelmeden mutlaka lastiklerini kontrol ettirdiğini söyledi.
Kış lastiği taktırmadığını ve bu hafta içinde taktıracağını belirten bir diğer vatandaş ise lastiklerinin hazır olduğunu söyledi. Kış lastiğinin yol tutuşu ve güvenlik açısından çok önemli olduğunu vurguladı.
“Evet, taktırdım. Dört mevsim lastik kullandım” diyen vatandaş, araç kullanımının yoğun olmadığını, bu nedenle dört mevsim lastiğin kendisine yeterli geldiğini belirtti.
“Evet, taktırdım” diyen bir diğer vatandaş ise hususi araç kullanmasına rağmen kış lastiğini hiçbir zaman ihmal etmediğini söyledi. Kış şartlarında güvenli sürüş için lastiğin zorunlu olduğunu ifade ederek herkesi kış lastiği taktırmaya davet etti.
“ÇIKMA BULUNCA TAKTIRACAĞIM”
“Kış lastiğini taktırmadım” diyen vatandaş, sanayici olduğunu ve uygun bir çıkma lastik bulduğunda değiştireceğini söyledi. Ekonomik şartların kendisini etkilediğini belirtti. Kısa süre içinde değişim yapmayı düşündüğünü aktardı.
“TARİHİN GERİYE ÇEKİLDİĞİNİ ODAK’TAN DUYDUM”
“Hayır, taktırmadım. 15’inde olduğunu bilmiyordum” diyen vatandaş, en kısa sürede taktıracağını belirtti. Bu uygulamanın geri tarihe çekildiğini ODAK sorduğunda öğrendiğini ifade eden vatandaş, herkese iyi yolculuklar diledi.
