Bu yasa ile, belirli bir engellilik oranının üzerinde raporu olan vatandaşlar, yaş sınırına takılmaksızın erken emeklilik hakkını elde edebilecekler. Bu düzenleme, engelli bireylerin iş gücüne katılımını teşvik ederken aynı zamanda sosyal güvenlik kapsamını da genişletmektedir.
Yeni Emeklilik Kriterleri Engelliler İçin
Yeni yasa, engellilerin sosyal güvenlik hakları üzerinde önemli yenilikler getirdi. En az yüzde 40 engellilik oranı olan sigortalılar, yaş şartına bakılmadan erken emeklilik başvurusu yapabilecekler. Ek olarak, vergi indirimi olan engellilerin prim ve sigortalılık süreleri gibi şartlar da netleşti.
Bağ-Kur Sigortalıları İçin Erken Emeklilik Seçeneği
1 Ekim 2008 tarihinden sonra Bağ-Kur kapsamında yer alan engellilere sunulan erken emeklilik koşulları şu şekildedir:
Yüzde 60 ve üzerinde engellilik oranı olanlara: 15 yıl sigorta, 3. 960 prim günü
Yüzde 50-59 arasında engellilik oranı olanlara: 16 yıl sigorta, 4. 320 prim günü
Yüzde 40-49 arasında engellilik oranı olanlara: 18 yıl sigorta, 4. 680 prim günü
Bu koşulları yerine getiren engelli bireyler yaş şartı istenmeden emeklilik hakkını kazanabilecekler.
Kamu Çalışanlarına Erken Emeklilik İmkanları
Memurlar için sunulan yenilikler, 2008 yılından önce göreve başlayan ve aynı zamanda en az yüzde 40 engelli raporuna sahip olan kamu çalışanları 15 yıl (5. 400 gün) prim ile emekli olmasları sağlanmaktadır. 2008 yılından sonra sigorta girişleri olan memurlar da engellilik oranlarına bağlı şartlara tabi olacaklar.
SGK Tarafından Değerlendirilecek Sağlık Kurulu Raporu
Yeni yasayla birlikte, 2008’den önce sigortalıların engellilik durumları, Maliye Bakanlığı değil, SGK sağlık kurulları tarafından belirlenecek. Bu sayede, vergi indirim belgesinin yerine SGK’nın iş gücü kaybına yönelik hazırladığı orana göre karar alınacak.
Çalışma Gücü Kaybına Dayalı Değerlendirmeler
Daha öncesinde sağlık sorunlarına dayalı ayrı ayrı verilmiş olan engelli raporlarınıjn yerine ise, çalışılan işin niteliği çerçevesinde “çalışma gücü kaybı” üzerinden adil ve fonksiyonel değerlendirme sistemi uygulanacaktır. Bu yöntem ise, engellilik oranının gerçekte iş gücü kaybını daha doğru bir şekilde yansıtmasını sağlayacaktır.
Malulen Emeklilikte Sunulan Yeni Haklar
Yüzde 60 iş gücüne sahip olan engelli çalışanlar, yalnızca 1. 800 gün (5 yıl) prim ödemesi yaparak malulen emekli olabilecekler. Sağlık sorunlarından dolayı alışamaz hale gelen bireyler için önemli bir hak olarak tanımlanan emeklilik, sürecin SGK’nın sağlık kurulu onayı ile mümkün hale geliyor.
Engelli Emekliliği ile Malulen Emekliliğin Arasındaki Farklar
Engelli Emekliliği: En az yüzde 40 engellilik, prim ile sigortalılık süresi gerektiren bir durumdur. Emekli olduktan sonra çalışmak serbest olarak belirlenmiştir.
Malulen Emeklilik: En az yüzde altmış iş gücü kaybı şarttır, 1. 800 gün prim ödemek yeterlidir. Emekli maaşı alınırken herhangi bir işte çalışmak yasaktır; çalışılması durumunda maaş kesintisi yapılır.
Türkiye’deki engelli bireylerin çalışma hayatlarındaki haklarını geliştiren bu yeni düzenleme, sosyal güvenlik sistemi içinde kayda değer bir eşik olarak kabul edilmektedir. Engellilerin haklarının artırılması, daha fazla kapsayan ve destekleyen sosyal politika anlayışının bir göstergesi şeklinde değerlendirilmektedir.
