Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi (GSF) İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü ile İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Kulübü tarafından, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü dolayısıyla “Tasarım: Herkes İçin” başlıklı söyleşi ve çalıştay düzenlendi. Gençlik ve Spor Bakanlığı iş birliğiyle gerçekleştirilen etkinlik, İbrahim Küçükkurt Konferans Salonunda akademisyenlerin, dernek temsilcilerinin ve öğrencilerin geniş katılımıyla yapıldı.
Etkinliğe GSF Dekanı Prof. Dr. Şerife Ebru Okuyucu, Dekan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Sena Coşkun, Konya Teknik Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilgehan Yılmaz, Altı Nokta Körler Derneği Afyonkarahisar Şube Başkanı Hakan Erdoğan, Türkiye Sakatlar Derneği Afyonkarahisar Şube Başkanı Faruk Özkara ile akademik personel ve öğrenciler katıldı.
“İYİ TASARIM HERKESİ KAPSAR” VURGUSU
Açış konuşmasını gerçekleştiren GSF Dekanı Prof. Dr. Şerife Ebru Okuyucu, engellilik kavramının çoğu zaman bireysel bir eksiklik olarak anlaşıldığını, oysa asıl sorunun toplum ve mekânların yeterince kapsayıcı tasarlanmamasından kaynaklandığını ifade etti. İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı disiplininin bu noktada belirleyici bir role sahip olduğuna dikkat çeken Okuyucu, “Tasarladığımız her mekân, belirlediğimiz her ölçü ve seçtiğimiz her malzeme ile insanların yaşamlarını kolaylaştırma ya da zorlaştırma gücüne sahibiz. Bu nedenle erişilebilirlik ve bağımsız yaşamı gözeten tasarım kararları hayati önem taşır” dedi.
Okuyucu, “Engelsiz Yaşam” kavramının yalnızca fiziksel düzenlemeleri değil, eşit katılım hakkını ve mekânsal adaleti de kapsadığını vurgulayarak, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümünün eğitim sürecinde evrensel tasarım ilkelerini ve kullanıcı çeşitliliğini merkeze aldığını kaydetti. “Amacımız, yalnızca engelli bireyler için özel alanlar tasarlamak değil; her yaştan ve yeterlilik düzeyinden kullanıcının aynı mekâna eşit, güvenli ve onurlu bir biçimde erişebilmesini sağlamaktır. Çünkü iyi tasarım herkesi kapsar” ifadelerini kullandı.
“ERİŞİLEBİLİRLİK, HERKESİN İHTİYACI OLAN BİR GEREKLİLİKTİR”
Konya Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilgehan Yılmaz, erişilebilirlik konusundaki çalışmalarını 2001 yılından bu yana sürdürdüğünü belirterek, bu alana yönelmesinin kişisel deneyimlerinin sonucu olduğunu aktardı. Bebek arabası, bisiklet veya gündelik yaşamda farklı durumlarda karşılaştığı fiziksel engellerin erişilebilirliğin yalnızca engelli bireylerin değil, toplumun tamamının ihtiyacı olduğunu gösterdiğini ifade etti.
Yılmaz, “Erişilebilirlik bir mesleki gerekliliktir. Çevrenin kimseye bağımlı olmadan doğal bir biçimde kullanılabilir olmasını sağlamak, mimar ve tasarımcıların asli görevidir. Bu nedenle erişilebilirlik, tasarımın sonradan eklenen bir unsur değil, başlangıç noktası olmalıdır” dedi. Farkındalık çalışmalarına rağmen geniş çaplı bir dönüşümün henüz sağlanamadığını belirten Yılmaz, tasarım öğrencilerinin farklı kullanıcı ihtiyaçlarını anlamasının kritik öneme sahip olduğunu vurguladı.
“BEYAZ BASTON, GÜVENLİ YAŞAMIN SİMGESİDİR”
Altı Nokta Körler Derneği Afyonkarahisar Şube Başkanı Hakan Erdoğan, görme engelli bireylerin gerekli eğitimlerle günlük yaşamlarını bağımsız bir şekilde sürdürebileceğini söyledi. Beyaz bastonun tarihçesine değinen Erdoğan, 1921 yılında İngiltere’de görme kaybı yaşayan bir fotoğrafçının bastonunu beyaza boyamasıyla farkındalık amacı taşıyan bu simgenin ortaya çıktığını belirtti. 1938’de Fransa Körler Federasyonu tarafından beyaz bastonun resmî olarak tanımlandığını ve 15 Ekim’in Dünya Beyaz Baston Körler ve Güvenlik Günü olarak kutlanmaya başladığını ifade etti.
“ENGELLER, ANCAK TOPLUMSAL DAYANIŞMAYLA AŞILIR”
Türkiye Sakatlar Derneği Afyonkarahisar Şube Başkanı Faruk Özkara ise engellerin aşılmasının toplumsal dayanışma ile mümkün olabileceğini söyledi. Özkara, geçmişte ailelerin engelli çocuklarını toplumdan uzak tuttuğunu ancak devlet desteklerinin artmasıyla bu durumun değiştiğini belirterek, akülü araç ve tekerlekli sandalye kullanımının yaygınlaşmasının sosyal hayata katılımı artırdığını ifade etti. Dernek olarak çocukları topluma kazandırmak için çalıştıklarını vurgulayan Özkara, “Gönüllü desteği çoğaldıkça engellerin aşılması da kolaylaşıyor” dedi.
Etkinlik, soru-cevap bölümünün ardından sona erdi. Konuşmaların ardından Prof. Dr. Bilgehan Yılmaz tarafından atölye çalışmaları gerçekleştirildi.
