Afyonkarahisar, tarih boyunca farklı coğrafyalardan aldığı göçlerle hem kültürel hem de dini yapısında önemli değişimler yaşamıştır. Özellikle 17. yüzyıldan itibaren Azerbaycan ve çevresinden gelen göçmen topluluklar, bölgede mezhepsel dönüşümün izlerini bırakmıştır.
Şii inancı ile bölgeye gelen bu toplulukların büyük bir kısmı, zamanla Osmanlı Devleti’nin politikaları ve toplumsal etkileşimler sonucunda Sünni inanca geçmiştir.
KARABAĞLI AŞİRETİ
Karabağlı ya da diğer adıyla Yağlevend aşireti, köklerini Karatatar topluluklarına dayandırmakta olup Moğol-Türk klanları olan Kerait ve Tatar kökenlidir. Bu aşiret, Moğol istilaları döneminde Anadolu’ya gelerek Afyonkarahisar, Eskişehir ve Ankara çevresine yerleşmiştir.
KARABAĞLI AŞİRETİNE BAĞLI KÖYLER:
Sultandağı ilçesi: Çukurcak, Karapınar, Yeni Karabağ, Büyük Karabağ ve Derekarabağ köyleri, Karabağlı aşiretinin izlerini taşımaktadır.
DOĞU KÖKENLİ AŞİRETLER
Afyonkarahisar’a yerleşen Doğu kökenli topluluklar, geldikleri bölgelerde Caferi (Şii) inancına sahipken, Türkiye’ye yerleştikten sonra Hanefi (Sünni) inancını benimsemiş ve Kurmançça yerine Türkçeyi kullanmaya başlamışlardır.
Bu gruplar, özellikle Cevanşir ve Cebrayıllı konfederasyonlarının Kürdmahmudlu aşiretine mensup olarak bilinmektedir.
BU GRUBA BAĞLI KÖYLER:
Çobanlar ilçesi: Kocaöz, Göynük, Akkoyunlu
Dinar ilçesi: Haydarlı beldesi, Kadılar, Yıprak, Gökçeli köyleri
YÜREĞİR KÖYÜ’NÜN MEZHEPSEL DÖNÜŞÜMÜ
Afyonkarahisar’ın Dazkırı ilçesine bağlı Yüreğir köyü de mezhepsel geçişin yaşandığı yerleşim yerlerinden biridir.
Tarihsel süreç içerisinde Şii inancından Sünni mezhebine geçen bu köy, bölgedeki dönüşümün çarpıcı örneklerinden biridir.
SANDIKLI: DANİŞMENTLİ TÜRKMENLER
Selçik Köyü, Afyonkarahisar'ın Sandıklı ilçesine bağlı bir Alevi Türkmen Köyüdür.
Köy, 1700'lü yılların hemen başında Danişmentli Türkmenleri tarafından kurulmuştur. Selçik Köyü'nde birde Sarı Selçuk Türbesi bulunmaktadır. Köy adını bu türbeden almaktadır. Kurtuluş Savaşı'nda 1. Süvari Tümeni bu köyde mola vermiştir.
EMİRDAĞ BÖLGESİ VE KARABAĞLI AŞİRETİNİN ETKİSİ
Emirdağ ilçesi de Karabağlı aşiretine bağlı toplulukların yerleştiği ve mezhepsel dönüşüm yaşadığı bir bölgedir.
Bu köyler, zamanla Hanefi mezhebini benimseyerek dini yapılarında köklü değişikliklere gitmiştir.
EMİRDAĞ’A BAĞLI KÖYLER:
Davulga, Karakuyu, Bademli, Eşrefli, Karacalar( Köyün bir kısmı)
TARİHİ DOKUSUYLA DİKKAT ÇEKEN BİR GEÇİŞ
Afyonkarahisar’daki bu köyler, sadece birer yerleşim yeri olmanın ötesinde, toplumsal, dini ve kültürel geçişin izlerini taşıyan canlı tarih belgeleridir.
Bu dönüşümler, bölgenin çok katmanlı yapısını ve Osmanlı’dan günümüze uzanan etkileyici geçmişini gözler önüne sermektedir.
